کیست شکلاتی چیست؟

کیست شکلاتی تخمدان به کیست‌هایی گفته می‌شود که حاوی خون هستند. این کیست‌ها از علائم ابتلا به بیماری آندومتریوز محسوب می‌شوند. در این بیماری بافت رحم در خارج از محدوده خود رشد می‌کند و باعث ایجاد کیسه‌های پر از خون می‌شود. این کیست با علائمی مانند خونریزی سنگین یا دردهای شدید همراه است. کیست شکلاتی تخمدان بسیار شایع بوده و بانوان زیادی با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند. اما خوشبختانه با روش‌های درمانی جدید کاملاً قابل درمان است. در ادامه بیشتر راجع به کیست شکلاتی صحبت خواهیم کرد.

کیست شکلاتی تخمدان چیست؟

کیست شکلاتی تخمدان یا همان کیست اندومتریوما کیستی است که درون آن با مایعی شبیه به شکلات مایع پر شده است. جنس این کیست‌ شبیه به جنس سلول‌های لایه داخلی بافت رحم است اما به جای اینکه در رحم رشد کند در تخمدان‌ها رشد پیدا می‌کند. یکی از علائم و نشانه‌های ابتلا به آندومتریوز، ایجاد کیست‌های شکلاتی یا اندومتریومای است. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که در قسمت‌های خارج از رحم بافتی شبیه به بافت اندومتر ایجاد شود.

علت ایجاد کیست شکلاتی

علت ایجاد کیست شکلاتی به طور دقیق مشخص نیست. اما بیشترین احتمالی که باعث ایجاد این کیست‌ها می‌شود آن است که برخی از بافت‌های پوشش داخلی رحم یا همان آندومتر که زمان قاعدگی تخلیه می‌شوند دوباره به طرف لوله فالوپ جریان پیدا می‌کنند. در واقع زمانی که قاعدگی اتفاق می‌افتد خون و بافت‌هایی که باید از واژن خارج شوند به واسطه لوله‌های فالوپ دوباره به طرف تخمدان برمی‌گردند.

در هر سیکل قاعدگی وقتی که هورمون‌های ترشح شده موجب ریختن دیواره رحم و خونریزی می‌شوند بافت‌های بیرون از رحم نیز دچار خونریزی شده و به مرور بافت ملتهب و خون قاعدگی باعث به وجود آمدن کیست‌های شکلاتی می‌شود.

علائم و نشانه‌های کیست شکلاتی

از علائم ابتلا به کیست شکلاتی تخمدان می‌توان به حساسیت لگن و درد شدید در ناحیه رحم و تخمدان‌ها اشاره کرد. اما علاوه بر این موضوع موارد زیر می‌توانند از دیگر علائم ابتلا به این کیست باشند.

• پریودهای دردناک

• احساس درد هنگام ادرار یا اجابت مزاج

• درد هنگام رابطه جنسی

• کمردرد

• حالت تهوع و استفراغ

• تکرر ادرار

• نفخ شکم

• درد مزمن در ناحیه لگن

• پریودهای نامنظم

• احساس وجود توده های سفت در لگن

• لکه بینی

• ناباروری

• درد شدید و ناگهانی در صورت پاره شدن کیست شکلاتی

چه مواردی ریسک ابتلا به کیست شکلاتی را افزایش می‌دهد؟

راجع به اینکه چه مواردی ریسک ابتلا به کیست شکلاتی را بالا می‌برند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• ژنتیک

اگر فردی سابقه کیست تخمدان شکلاتی داشته باشد امکان دارد که فرزند او هم با این مشکل مواجه شود. بنابراین یکی از علل ایجاد این کیست می‌تواند موروثی باشد و بدون هیچ علت خاصی ایجاد شود.

• صدمات و آسیب‌ها

در صورتی که رحم و ساختار اطراف آن آسیبی ببیند خطر ابتلا به آندومتریوز و کیست شکلاتی افزایش پیدا می‌کند.

• اختلال در سیستم ایمنی بدن

 وجود بعضی از مشکلات در سیستم ایمنی بدن به ویژه اختلالات خود ایمنی، باعث به وجود آمدن کیست آندومتریوز می‌شود.

• عفونت های شدید لگن

در مواردی که فرد به عفونت‌های شدید لگنی مبتلا باشد احتمال ایجاد کیست تخمدان شکلاتی در او بیشتر می‌شود .

آیا کیست شکلاتی باعث سرطان می‌شود؟

در پاسخ به این سوال که آیا کیست شکلاتی تخمدان باعث سرطان می‌شود یا خیر؟ باید بگوییم که اکثر این کیست‌ها ضرری ندارند و تنها در حدود یک درصد آن‌ها می‌تواند به سرطان منتهی شوند. این خطر در افرادی که در سن یائسگی به سر می‌برند بیشتر است.

طبق آمارها از هر ۴۲ خانمی که به این مشکل مواجه است تنها یک نفر ممکن است به سرطان تخمدان مبتلا شود. بنابراین اگر نگران این موضوع هستید حتماً معاینات مکرر و غربالگری‌های منظم را نزد پزشک متخصص زنان انجام دهید.

نحوه تشخیص کیست شکلاتی

نحوه تشخیص کیست شکلاتی در افراد مختلف متفاوت است. گاهی با مراجعه حضوری افراد به پزشک، انجام معاینه‌های لگن و بررسی علائم فرد، پزشک تشخیص اندومتریوم را می‌دهد.

• سونوگرافی: یکی دیگر از راه‌های تشخیص کیست شکلاتی سونوگرافی است. این روش در تشخیص وجود کیست بسیار خوب است اما نوع دقیق کیست را مشخص نمی‌کند.

• بیوپسی: از دیگر روش‌هایی که می‌توان برای تشخیص نوع کیست از آن استفاده کرد بیوپسی است. در این روش با کمک یک سرنگ و یک سوزن نازک و توخالی بخشی از مایع درون کیست را استخراج می‌کنند و سپس با بررسی این مایع، نوع کیست مشخص می‌شود.

روش های درمان کیست شکلاتی

روش‌های درمان کیست شکلاتی با توجه به یک سری عوامل مختلف توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. برنامه درمانی افراد با توجه به سن آن‌ها، یک یا دو تخمدانی که درگیر این کیست شده، علائم فرد و… متفاوت است.

• مصرف دارو: کیست‌هایی که علائم خاصی ندارند بدون جراحی برطرف می‌شوند. تنها باید به نکات مراقبتی توجه کرده و داروهایی را که توسط پزشک تجویز می‌شوند به طور منظم مصرف کنید.

• عمل جراحی: از دیگر روش‌هایی که برای برداشت کیست شکلاتی تخمدان توصیه می‌شود عمل جراحی است. این روش برای افرادی که سایز کیست آن‌ها بزرگ است یا علائم دردناکی دارند تجویز می‌شود.

کیست شکلاتی تخمدان خطرناک است یا نه؟

کیست شکلاتی تخمدان یا کیست اندومتریوما یکی از انواع کیست‌هایی است که در صورت ابتلا به بیماری آندومتریوز ایجاد می‌شود. این کیست باعث آسیب رسیدن به تخمدان‌ها شده و شانس باروری را کاهش می‌دهد. با این وجود ۴۰ درصد از زنانی که با این مشکل مواجه هستند، به طور طبیعی باردار می‌شوند. این کیست کاملا خوش خیم و غیر سرطانی است و یک درصد احتمال دارد که افراد مبتلا به این کیست به سرطان تخمدان مبتلا شوند.

سوالات متداول