کیست درموئید تخمدان یکی از موارد شایع در بانوان است که به کیست مویی تخمدان نیز شناخته می‌شود. کیست درموئید به صورت کلی، از بدو تولد از سلول‌های جنینی یا سلول‌های بنیادی همراه فرد است. کیست درموئید تخمدان (Dermoid cyst) یک نوع تومور خوش‌خیم است که معمولاً از باقیمانده‌های جنینی تشکیل شده و شامل بافت‌های مختلفی مانند مو، پوست، غدد بزاقی، دندان و بافت چربی است. دلیل دقیق بروز درموئید تخمدان مشخص نیست، اما فرضیه‌هایی وجود دارد که این تومورها ممکن است به دلیل گیرکردن باقیمانده‌های جنینی در تخمدان در طول دوران رشد جنین شکل بگیرند. وجود کیست درموئید تخمدان ممکن است باعث تورم یا ایجاد فشار بر اعضای داخلی لگن شود. به همین جهت پیگیری و اقدام برای درمان آن ضرورت دارد.
کیست درموئید تخمدان چیست؟
کیست مویی تخمدان یا کیست درموئید تخمدان شبیه به ساکی پر از مایع است که شامل بافتی از مو، چربی، دندان و سایر بافت های بدن است. برخلاف بسیاری از انواع کیست‌های تخمدان که به دلیل عملکرد نادرست چرخه قاعدگی به وجود می‌آیند، کیست مویی زمانی شکل می‌گیرد که در یک نقطه مثل تخمدان تجمعی از بافت تشکیل شود. کیست های درموئید تخمدان سرطانی نیستند. اما، ممکن است پیچیدگی‌هایی در عملکرد تخمدان‌ها به وجود بیاورد.
علت ایجاد کیست درموئید تخمدان
کیست مویی تخمدان قبل از اینکه بدنیا بیایید، در بدن شما شکل می‌گیرد. اما، شاید این موضوع کمی عجیب به نظر برسد. برای رسیدن به پاسخ این مورد باید گفت، در این زمینه، دانشمندان هنوز نتیجه قطعی برای این ناهنجاری پیدا نکردند. اما، آنچه شواهد نشان می‌دهد این است که بعضی از سلول‌هایی که به مو، سیستم عصبی، پوست و مانند آن تبدیل می‌شوند، در برخی نقاط بدن به صورت غیر معمولی به همراه کیست‌های درموئیدی رشد می‌کنند. اما، آنچه مشخص است، سلول‌ها بعد از اینکه به حالت تکامل مثل پوست، مو، دندان، اعصاب و حتی بافت مغزی تبدیل می‌شوند، شروع به تجمع در قسمت تخمدان می‌کنند.
کیست مویی تخمدان چه علائمی دارد؟
اغلب کیست های مویی تخمدان ها علائمی ندارند. اما، هنگامی که ابعاد بزرگی داشته باشند ممکن است علائمی چون درد، فشار و احساس پری در شکم را تجربه کنید. در کنار علائم کیست درموئیدی تخمدان که به آن‌ها اشاره کردیم، ممکن است به ندرت علائم زیر را نیز مشاهده کنید.
· حالت تهوع
· استفراغ
· یبوست
· تغییر در اشتها
· درد هنگام مقاربت
آیا کیست درموئید تخمدان خطرناک است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که کیست درموئید در تخمدان یک کیست خوش خیم است. اما، بهتر است در خانم‌های بالای 40 سال این موضوع پیگیری شود تا در جهت درمان آن اقدام کنند. اگرچه که این کیست ها ذاتا سرطانی نیستند. اما، وجود آن‌ها با توجه به ابعادی که دارند، در درون بدن یا تخمدان‌ها می‌تواند دردسرهایی را ایجاد کند. تنها در کمتر از 2% به دلیل سن بالا و سرعت افزایش رشد کیست با قطری بیش از 10 سانتی متر ممکن است این نوع کیست سرطانی شود.
این کیست‌ها در صورتی که ابعاد بزرگی داشته باشند، به دلیل محتویات داخل آن به سرعت رشد کرده و باعث چرخش تخمدان‌ها می‌شوند. اگر در این حالت کیست درمان نشود، چرخش بیش از حد تخمدان ممکن است به تخمدان صدمه بزند یا کلا تخمدان را از بین ببرد. این کیست ها ممکن است در دو تخمدان نیز دیده شوند.
عامل دیگری که نشان می دهد که شما باید برای درمان این نوع کیست اقدام کنید، احتمال ترکیدن کیست و پخش شدن مایع داخل آن به درون حفره شکمی است. از آنجایی که، کیست های درموئید در سایر نقاط بدن نیز ممکن است رشد کنند، بدن می تواند محتویات آن ها را بدون هیچ مشکلی جذب کند. اما، این موضوع در رابطه با تخمدان حساس تر است و ممکن است عفونت ایجاد کند.
نحوه تشخیص
از آنجایی که کیست درموئید تخمدان تقریبا علائم خاصی از خود بروز نمی‌دهد، باید برای تشخیص آن از سیستم عکسبرداری مثل سونوگرافی استفاده کرد. پزشک متخصص ممکن است حین سونوگرافی ناحیه شکمی یا سونوگرافی ترانس واژینال این نوع کیست را تشخیص دهد. کیست‌های درموئیدی ظاهر خیلی مشخصی دارند. به همین دلیل، طی سونوگرافی به راحتی با قطعیت 100% قابل شناسایی هستند. در مواقعی که سونوگرافی نتواند محیط را به خوبی شناسایی کند، ممکن است برای تشخیص کیست مویی MRI تجویز شود.
روش های درمان کیست درموئید تخمدان
برای درمان کیست‌های مویی تخمدان، در گام اول کیست برداشته می‌شود. در صورتی که کیست به خود تخمدان نیز آسیب وارد کرده باشد، تخمدان هم کاملا تخلیه می‌شود. تعیین نوع درمان به وخامت و اندازه نوع کیست بستگی دارد. باید به این نکته توجه کنید که بعد از درمان، ممکن است کیست مویی دوباره در بدن شما رشد کند. معمولا برای حذف کیست مویی تخمدان از روش لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. لاپاراسکوپی روشی کم تهاجمی است و دوره نقاهت طولانی ندارد.
نتیجه گیری
یکی از مشکلاتی که ممکن است بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم کنند، داشتن کیست مویی در ناحیه تخمدان است. این کیست‌ها از سلول بنیادی تشکیل می‌شوند و علت دقیق پیدایش آن‌ها هنوز به صورت کامل مشخص نشده است. اما، نکته مهم اینجا است که این کیست‌ها خوشبختانه سرطانی نیستند. ولی بهتر است هرچه زودتر از تخمدان یا هر جای دیگر بدن که وجود دارند، خارج شوند. روش جراحی این کیست‌ها اگر خیلی بزرگ نباشد معمولا به کمک لاپاراسکوپی قابل حل است. برای درمان کیست درموئید تخمدان می‌توانید به خانم دکتر فاطمه موحد، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی مراجعه کنید.
