یائسگی زمانی اتفاق می افتد که شما 12 ماه متوالی را بدون سیکل قاعدگی سپری کرده اید. زمان منتهی به یائسگی را پری یائسگی می گویند. این عارضه روند طبیعی پیری است و انتهای سال های باروری است. برای آشنایی بیشتر با یائسگی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
انواع مراحل یائسگی
یائسگی روند طبیعی تمانی زنان است. این فرایند تدریجی است و در سه مرحله انجام می شود:
پیش از یائسگی
پیش از یائسگی می تواند تا 10 سال قبل از یائسگی شروع شود، زمانی که تخمدان های شما به تدریج استروژن کمتری تولید می کنند، معمولا در آستانه 40 سالگی شروع می شود. قبل از یائسگی ادامه می یابد، یعنی زمانی که تخمدان های شما ترشح تخمک را متوقف می کند.
در یک تا دو سال آخر یائسگی، کاهش میزان استروژن بیشتر می شود، یعنی زمانی که تخمدان های شما ترشح تخمک را متوقف می کنند. در یک تا دو سال آخر یائسگی، کاهش استروژن تسریع می یابد. در این مرحله، بسیاری از افراد ممکن است علائم یائسگی را تجربه کنند.
یائسگی
یائسگی زمانی اتفاق می افتد که شما دیگر دوره های قاعدگی ندارید. در این مرحله، تخمدان های شما ترشح تخمک را متوقف می کنند. بهترین پزشک زنان، یائسگی را زمانی تشخیص می دهد که شما برای پزشک زنان برای 12 ماه متوالی بدون قاعدگی سپری شده است.
پس از یائسگی
این زمانی است که پس از یک سال کامل پریود نشدید. در این مرحله، علائم یائسگی بهبود می یابد. با این حال، برخی از افراد همچنان علائم یائسگی را برای یک دهه یا بیشتر پس از انتقال یائسگی تجربه می کنند. در نتیجه کاهش سطح استروژن، افراد در مرحله پس از یائسگی در معرض خطر بیشتری برای چندین بیماری مانند پوکی استخوان و بیماری قلبی هستند.
علائم یائسگی چیست؟
در ماه ها یا سال های منتهی به این عارضه، ممکن است این علائم و نشانه ها را تجربه کنید:
- پریود های نامنظم
- خشکی واژن
- گر گرفتگی
- لرز
- عرق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق و خوی
- افزایش وزن و کاهش متابولیسم
- موهای نازک و خشکی پوست
علائم دوران یائسه بودن در بین زنان متفاوت است. به احتمال زیاد، قبل از پایان دوره های قاعدگی، بی نظمی هایی را تجربه خواهید کرد. پرش پریود در دوران پیش از یائسگی رایج مورد انتظار است.
اغلب، دوره های قاعدگی یک ماه از بین می رود و باز می گردد، یا چندین ماه از بین می رود و سپس دوباره چرخه های ماهانه برای چند ماه شروع می شود. پریود ها معمولا در چرخه های کوتاه تر اتفاق می افتند، بنابراین به هم نزدیک هستند. با وجود پریود های نامنظم، بارداری امکان پذیر است.
آیا یائسگی قابل درمان است؟
این عارضه یک فرایند طبیعی است که بدن شما طی می کند. در برخی موارد، نیازی به درمان نیست. انواع مختلفی از درمان ها برای علائم یائسگی وجود دارد که شامل:
- هورمون درمانی
- درمان ها غیر هورمونی
هورمون درمانی برای یائسگی چگونه است؟
در طول یائسگی، بدن شما تغییرات هورمونی عمده ای را تجربه می کند، تخمدان های شما استروژن و پروژسترون کافی تولید نمی کنند، هورمون درمانی می تواند هورمون های از دست رفته را جبران کند. هورمون درمانی سطح هورمون شما را افزایش می دهد و می تواند به علائمی مانند گرفتگی و خشکی واژن کمک کند. همچنین از پوکی استخوان پیشگیری می کند.
دو نوع اصلی هورمون درمانی وجود دارد:
- استروژن درمانی: در این درمان، استروژن را به تنهایی مصرف می کنید. پزشک شما آن را با دوز پایین تجویز می کند. استروژن به اشکال مختلفی مانند قرص، کرم، ژل یا اسپری وجود دارد.
- هورمون درمانی پروژسترون: این درمان را درمان ترکیبی می نامند، زیرا از دوز های استروژن و پروژسترون ( شکل مصنوعی پروژسترون) استفاده می شود.
درمان های غیر هورمونی برای یائسگی چیست؟
اگرچه هورمون درمانی یک روش بسیار موثر برای تسکین علائم یائسگی است، اما درمان کاملی برای همه نیست. درمان های غیر هورمونی شامل تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی شما می باشد. این درمان ها اغلب گزینه های خوبی برای افرادی هستند که سایر شرایط پزشکی دارند یا اخیرا برای سرطان سینه تحت درمان قرار گرفته اند. درمان های غیر هورمونی اصلی که ممکن است پزشک شما توصیه کند، شامل:
- تغییر رژیم غذایی
- ورزش کردن
- دارو های تجویزی
نوع تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی
تغییرات هورمونی زمانی اتفاق می افتد که تخمدان های شما دیگر سطوح بالایی از هورمون ها را تولید نمی کنند. تخمدان های شما غدد تولید مثلی هستند که تخمدان ها را ذخیره و آزاد می کنند. همچنین آنها هورمون ها استروژن و پروژسترون را تولید می کنند. همچنین بر نحوه استفاده بدن از کلسیم و حفظ سطح کلسترول در خون تاثیر می گذارد.
با نزدیک شدن به یائسگی، تخمدان های شما دیگر تخمک آزاد نمی کنند و شما آخرین سیکل قاعدگی خود را خواهید داشت.
علل یائسگی چیست؟
یائسگی می تواند ناشی از:
کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل
با شروع دوران 40 سالگی، تخمدان های شما تولید استروژن و پروژسترون کمی دارند. هورمون هایی که قاعدگی را تنظیم می کنند و باروری شما کاهش می یابد.
در 40 سالگی، دوره های قاعدگی ممکن است طولانی تر یا کوتاه تر، سنگین یا سبک تر و کم و بیش مکرر شود، تا اینکه در نهایت، به طور متوسط تا سن 51 سالگی، تخمدان های شما ترشح تخمک را متوقف می کنند و دیگر پریود نشوید.
جراحی که تخمدان ها را خارج میکند( اووفورکتومی)
تخمدان ها برای تنظیم جریان قاعدگی، هورمون های استروژن و پروژسترون تولید می کنند. جراحی برای برداشتن تخمدان ها باعثاین عارضه فوری می شود. دوره های شما متوقف می شود و احتمالا گرگرفتگی خواهید داشت و سایر علائم و نشانه های یائسه بودن را تجربه خواهید کرد.
علائم و نشانه های یائسه بودن می توانند شدید باشند، زیرا تغییرات هورمونی به طور ناگهانی و تدریجی در طی چندین سال رخ می دهد.
جراحی که رحم شما را بر میدارد، اما تخمدان ها را خارج نمی کند(هیسترکتومی) معمولا باعث یائسه شدن فوری نمی شد. اگرچه دیگر پریود نمی شوید، اما تخمدان های شما هنوز تخمک ها را آزاد می کنند و استروژن و پروژسترون تولید می کنند.
شیمی درمانی و پرتودرمانی
این درمان های سرطان می توانند باعث یائسگی شوند و علائمی مانند گرگرفتگی در طول دوره درمان یا مدت کوتاهی پس از آن ایجاد کنند. توقف قاعدگی و باروری همیشه پس از شیمی درمانی دائمی نیست، بنابراین ممکن است اقدامات کنترل بارداری همچنان مورد نظر باشد.
پرتودرمانی تنها در صورتی بر عملکرد تخمدان تاثیر می گذارد که پرتو به سمت تخمدان ها باشد. پرتو درمانی به سایر قسمت های بدن، مانند بافت سینه یا سر و گردن بر یائسه بودن تاثیر نمی گذارد.
نارسایی اولیه تخمدان
حدود 1 درصد از زنان، یائسه بودن را قبل از 40 سالگی تجربه می کنند. یائسگی زودرس ممکن است ناشی از عدم تولید سطح طبیعی هورمون های تولید مثلی توسط تخمدان ها باشد ( نارسایی اولیه تخمدان)، که می تواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا بیماری خود ایمنی باشد. اما اغلب هیچ دلیل برای این عارضه زودرس نمی توان یافت. برای این زنان، معمولا هورمون درمانی حداقل تا سن طبیعی یائسگی به منظور محافظت از مغز، قلب و استخوان ها توصیه می شود.
چرا یائسگی اتفاق می افتد؟
زمانی که یائسه بودن به خودی خود اتفاق می افتد، بخشی طبیعی از افزایش سن است. با افزایش سن، چرخه تولید مثل شما شروع به کند شدن می کند و آماده توقف می شود. این چرخه از زمان بلوغ به طور مداوم کار می کند. با نزدیک شدن به این عارضه، تخمدان های شما هورمونی به نام استروژن کمتری تولید می کنند. هنگامی که این کاهش رخ می دهد، چرخه قاعدگی شما شروع به تغییر می کند. ممکن است نامنظم و سپس متوقف شود.
آیا یائسگی می تواند بر زندگی جنسی تاثیر بگذارد؟
بعد از این عارضه، بدن شما استروژن کمتری دارد. این تغییر عمده در تعادل هورمونی شما می تواند بر زندگی جنسی شما تاثیر بگذارد. بسیاری از افرادی که یائسه بودن را تجربه می کنند، ممکن است متوجه شوند که به آسانی مانند قبل تحریک نمی شود.
به طور کلی در دوران قاعدگی، تغییرات زیادی در افراد اتفاق می افتد. برخی از عوامل دیگری که می توانند در کاهش میل جنسی نقش داشته باشند، عبارت اند از:
- داشتن مشکلات کنترل مثانه
- مشکل در خوابیدن
- تجربه استرس، اضطراب یا افسردگی
- مقابله با سایر شرایط پزشکی و دارو ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه و هرگونه نگرانی پزشکی، مرتبا با پزشک زنان خود ملاقات کنید. در طول و بعد از یائسه بودن به گرفتن این قرار ها ادامه دهید.
مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه با افزایش سن ممکن است شامل آزمایش های غربالگری توصیه شده مانند کولونوسکوپی، ماموگرافی و غربالگری تری گلیسیرید باشد. پزشک شما ممکن است آزمایش ها و معاینات دیگری را نیز توصیه کند، از جمله آزمایش تیروئید.
نتیجه گیری
یائسگی بخشی طبیعی از پیری و گذار طبیعی است که همه زنان تجربه می کنند. زمانی اتفاق می افتد که تخمدان ها تولید تخمک را متوقف می کنند و هورمون های تولید مثلی کاهش می یابد که نشان دهنده پایان قاعدگی و باروری است.
